Άγιος Νικόλαος Ιστορία
Ο Άγιος Νικόλαος, η πρωτεύουσα του νομού, είναι μια μικρή πόλη που αριθμεί περί τους 8.000 κατοίκους. Η πόλη είναι χτισμένη στα ερείπια της Αρχαίας πόλης Λατώ. Η λίμνη της, που αποτελεί και το σήμα κατατεθέν της, έχει βάθος 64 μέτρα.
Το λιμάνι του Αγίου Νικολάου εξυπηρετεί με τακτά δρομολόγια τους ταξιδιώτες που κινούνται από και προς το λιμάνι του Πειραιά καθώς και τα νησιά. Η σύνδεση με το Ηράκλειο γίνεται μέσα από ένα άριστο οδικό δίκτυο και η διαδρομή προς τις άλλες μεγάλες πόλεις του νομού είναι άνετη μέσα από ασφαλτοστρωμένους δρόμους.
Η πόλη βρίσκεται χτισμένη στα ερείπια της αρχαίας πόλης Λατούς, όπως δείχνουν αρχαίες επιγραφές. Κατά τη Mυθολογία οι θεά Αθηνά και η θεά Άρτεμις προτιμούσαν τη λίμνη της πόλης για το μπάνιο τους. Το 1958 ο αρχαιολόγος καθηγητής Ν. Πλάτων ανάσκαψε υστερομινωικούς και ελληνιστικούς τάφους και έφερε στο φως γυναικεία ειδώλια και πληθώρα αγγείων που χρονολογούνται στις περιόδους εκείνες.
Κατά την Ενετοκρατία οι Γενουάτες έχτισαν το φρούριο Μιραμπέλλο, το οποίο κατεδάφισαν οι Τούρκοι το 1647. Οι κάτοικοι της περιοχής πήραν μέρος σε όλες τις μάχες για την απελευθέρωση από τους Τούρκους και στον όρμο Μιραμπέλλο του Αγίου Νικολάου ο Δ. Κοτζιάς το 1827 κατόρθωσε να διασπάσει τον αποκλεισμό του αιγυπτιακού στόλου και να διαλύσει τα πλοία τους.
Η πόλη βρίσκεται χτισμένη στα ερείπια της αρχαίας πόλης Λατούς, όπως δείχνουν αρχαίες επιγραφές. Κατά τη Mυθολογία οι θεά Αθηνά και η θεά Άρτεμις προτιμούσαν τη λίμνη της πόλης για το μπάνιο τους. Το 1958 ο αρχαιολόγος καθηγητής Ν. Πλάτων ανάσκαψε υστερομινωικούς και ελληνιστικούς τάφους και έφερε στο φως γυναικεία ειδώλια και πληθώρα αγγείων που χρονολογούνται στις περιόδους εκείνες.
Κατά την Ενετοκρατία οι Γενουάτες έχτισαν το φρούριο Μιραμπέλλο, το οποίο κατεδάφισαν οι Τούρκοι το 1647. Οι κάτοικοι της περιοχής πήραν μέρος σε όλες τις μάχες για την απελευθέρωση από τους Τούρκους και στον όρμο Μιραμπέλλο του Αγίου Νικολάου ο Δ. Κοτζιάς το 1827 κατόρθωσε να διασπάσει τον αποκλεισμό του αιγυπτιακού στόλου και να διαλύσει τα πλοία τους.
Τι να δείτε
Ιεράπετρα
Η μεγαλύτερη πόλη του νομού Λασιθίου και η νοτιότερη της Eυρώπης. Είναι μια πλούσια πόλη, καθώς εδώ υπάρχουν τα περισσότερα θερμοκήπια της Κρήτης! Είναι χτισμένη στη θέση της αρχαίας Iεράπυτνας, μιας από τις σπουδαιότερες πόλεις της Kρήτης. Απέχει 35 χλμ. N από τον Άγιο Νικόλαο.
Σητεία
Σύγχρονη πόλη χτισμένη αμφιθεατρικά, που διατηρεί μερικά κομψά κτίρια και παραμένει ζωντανή όλο το χρόνο. Αποτελεί δραστήριο λιμάνι της ΒΑ Κρήτης και θαλάσσια πύλη της Κρήτης προς τα Δωδεκάνησα. Είναι ο τόπος γέννησης του ποιητή Βιτσέντζου Κορνάρου (τέλη 16ου – αρχές 17ου αι.), συγγραφέα του «Ερωτόκριτου». Απέχει 70 χλμ. A από τον Άγιο Nικόλαο.
Βάι
Η περιοχή περιλαμβάνει το φοινικόδασος της Κρήτης που έχει ήδη χαρακτηριστεί ως "Αισθητικό Δάσος". Είναι η πιο μεγάλη έκταση φοινίκων (Phoenix theophrastii) που υπάρχει στην Κρήτη καθώς στις άλλες περιοχές (περίπου 10) υπάρχουν εμφανίσεις συστάδων ή λίγων ατόμων και όχι δάσους. Βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Κρήτης δίπλα στη θάλασσα, λίγο βορειότερα από το χωριό Παλαίκαστρο. Το φοινικόδασος του Βάι είναι περιφραγμένο. Στην περιφραγμένη περιοχή υπάρχει μία μικρή πηγή και ένα μικρό ρυάκι με Nerium oleander στην κοίτη του. Στο ανατολικό του άκρο, προς την παραλία υπάρχουν αμμοθίνες όπου αναπτύσσεται καλά ο φοίνικας.
Η τοποθεσία αυτή είναι πολύ σημαντική για όλη την Ευρώπη λόγω της μοναδικότητάς της. Πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν υπάρχει δάσος με Phoenix theophrastii. Το είδος αυτό είναι ένα από τα δύο μη επιγενή είδη φοινίκων της Ευρώπης (το άλλο βρίσκεται στα Κανάρια Νησιά). Το δάσος του Βάι είναι το μεγαλύτερο δάσος φοίνικα στην Ελλάδα και ίσως και στην Ευρώπη. Μεμονωμένα άτομα Phoenix theophrastii έχουν βρεθεί και στη νοτιοδυτική Τουρκία.
Φαράγγι του Χαβγά
ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΧΑΒΓΑ. Στο ανατολικό άκρο του οροπεδίου, 40 χλμ από τον ΤΑγιο Νικόλαο, ανοίγεται το φαράγγι. Η θέα είναι μοναδική προς όλο το οροπέδιο. Το βάθος του φαραγγιού φτάνει τα 300 μ. Δυο σχιστοί βράχοι σχηματίζουν είσοδο αλλεπάλληλων σπηλαίων, που χρησιμοποιήθηκαν στη γερμανική κατοχή από τους Κρητικούς αντάρτες και τους συμμάχους. Πρόσβαση από το Τζερμιάδο.
Φαράγγι του Χα
Το φαράγγι του Χα εκβάλλει στον κάμπο της Ιεράπετρας, ανατολικά του χωριού Βασιλική. Με άνοιγμα βάσης από 2 έως 8 μέτρα και ύψος περίπου 700 μέτρα, αποτελεί ένα εντυπωσιακό φυσικό αξιοθέατο, ενώ η βαθειά τομή του στο βουνό είναι ορατή από απόσταση.
Είναι στενό, πολύ κάθετο και προχωράει σε μήκος 1800 μέτρων περίπου, όμως η πρόσβαση είναι πάρα πολύ δύσκολη. Στο εσωτερικό του υπάρχουν γύρω στους 24 καταρράκτες ύψους 10 έως 35 μέτρων. Η διάσχισή του απαιτεί τη χρήση σχοινιού, καθώς και κολύμπι στις βάθρες με νερό που κρύβει μέσα του. Την περίοδο από το Μάρτιο έως τον Ιούνιο έχει περισσότερο νερό και η διάσχισή του είναι δυσκολότερη και πιο χρονοβόρα.
Θεωρείται ένα από τα αγριότερα φαράγγια της Ελλάδας, ένα σπάνιο μορφολογικό φαινόμενο της φύσης, που μόνο ένας ενδογενής παράγοντας, όπως ο τεκτονισμός θα μπορούσε να δημιουργήσει. Η ονομασία του προέρχεται πιθανόν από το ρήμα «χάσκω», που σημαίνει σχηματίζω χάσμα, άνοιγμα.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας παρθένος βιότοπος ανέγγιχτος από τον άνθρωπο μιας και η διαμόρφωσή του απαγορεύει στον οποιοδήποτε να το γνωρίσει καλά, να το διασχίσει ή να το εκμεταλλευτεί. Οι πρώτοι και μοναδικοί που το διέσχισαν, ως σήμερα, είναι τρεις Θεσσαλονικείς ορειβάτες, έμπειροι και ριψοκίνδυνοι, ο Σταύρος Λαζαρίδης, ο Βλάσης Χατζηπαναγιώτου και ο Χρόνης Ατματζίδης. Για να το διασχίσουν χρειάστηκαν προσπάθεια επτά ημερών, από τις 17 ως τις 23 Ιουνίου το 1987. Ανάλογη προσπάθεια από κάποιον που δεν είναι έμπειρος ορειβάτης θα ήταν πάρα πολύ επικίνδυνη. Άλλωστε δεν είναι λίγοι αυτοί που προσπάθησαν να προχωρήσουν στο εσωτερικό και κινδύνευσαν ή και έχασαν τη ζωή τους.
Η είσοδος είναι πολύ στενή, περίπου τρία μέτρα, ενώ προς τα πάνω το άνοιγμα φαρδαίνει. Το πλάτος του σε πολλά σημεία είναι μόνο τριάντα εκατοστά και σε άλλα δεν ξεπερνά τα τρία μέτρα. Δεξιά και αριστερά ορθώνονται οι τεράστιοι τοίχοι του σε ύψος από 200 ως και 400 μέτρα. Το μήκος του είναι περίπου ένα χιλιόμετρο. Πριν από την είσοδο, υπάρχει μια μικρή λίμνη, που σχηματίζεται από ένα μικρό καταρράκτη, που κι αυτός δημιουργείται από μια άλλη λίμνη ψηλότερα, όχι ορατή από τη βάση του φαραγγιού. Μπορεί κανείς να τη θαυμάσει, αν σκαρφαλώσει προσεκτικά στα βράχια, αριστερά από το άνοιγμα. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα πετρώματα με τους παράλληλους έντονους χρωματισμούς τους. Στο εσωτερικό υπάρχουν αρκετές τέτοιες λίμνες, που σχηματίζουν καταρράκτες, κατά τη χειμερινή περίοδο. Τότε είναι και η καταλληλότερη εποχή για να επισκεφτεί κανείς το φαράγγι. Πλησιάζοντας τη χαράδρα ο επισκέπτης κυριεύεται από δέος. Οι γκρίζοι βράχοι, κομμένοι σε τετράγωνα ή ορθογώνια σχήματα, υψώνονται μεγαλόπρεπα σκιάζοντας τη μικρή πεδιάδα που απλώνεται μπροστά τους.
Η περιοχή μέσα και γύρω από το φαράγγι είναι σημαντικός βιότοπος με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Οι μικρές λίμνες αποτελούν σημαντικούς υδροβιότοπους για πολλά μεταναστευτικά πουλιά, αλλά και για μόνιμα πουλιά και θηλαστικά.
Πριν από μερικά χρόνια, ο ορεινός όγκος της Θρυπτής ήταν κατάφυτος από ψηλά δάση τραχείας πεύκης και αποτελούσε στολίδι για όλη την Κρήτη. Όμως, το μεγαλύτερο μέρος αυτού του δάσους καταστράφηκε με τις μεγάλες πυρκαγιές του 1984 και 1987. Εκτός από την τραχεία πεύκη συναντάται πλήθος άλλων ειδών δέντρων και θάμνων, αρωματικών φυτών και λουλουδιών. Πολλά σπάνια και απειλούμενα φυτικά είδη έχουν βρει ιδανικό καταφύγιο μέσα στη Χαράδρα.
Στην περιοχή υπάρχει μεγάλη ποικιλία πτηνών, θηλαστικών, εντόμων και ερπετών. Ενώ, όμως, ο αριθμός των ειδών είναι σημαντικός, ο αριθμός των ατόμων του κάθε είδους είναι περιορισμένος, εξαιτίας της καταστροφής των βιοτόπων από ανθρωπογενείς κυρίως παράγοντες, όπως από το κυνήγι και ιδιαίτερα το νυχτερινό με τη χρήση προβολέων του αυτοκινήτου ή φορητούς, όπως οι παγίδες και τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες.
Από τα θηλαστικά το είδος που κυριαρχεί είναι ο κρητικός λαγός, ενώ συναντάται και η κρητική νυφίτσα (καλογυναικάρι)και ο κρητικός ασβός (άρκαλος). Έχει, επίσης, παρατηρηθεί ο ακανθωτός ποντικός, τρωκτικό που δεν υπάρχει αλλού στην Ευρώπη και είναι στοιχείο της αφρικανικής πανίδας. Μοιάζει με κοινό ποντίκι, είναι καστανωπό, με λευκή κοιλιά, αλλά ανάμεσα στις τρίχες της ράχης και των πλευρών έχει αγκάθια, όπως ο σκαντζόχοιρος. Και οι σκαντζόχοιροι, συναντώνται συχνά στην περιοχή και προστατεύονται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981, καθώς οι πληθυσμοί κινδυνεύουν από τα φυτοφάρμακα και τα διερχόμενα αυτοκίνητα. Στη χαράδρα του Χα ζουν ακόμα πολλά είδη νυχτερίδας.
Η περιοχή της Θρυπτής φιλοξενεί είδη απειλούμενα είδη αρπακτικών πτηνών, όπως ο Γυπαετός ή Κοκκαλάς, το όρνιο ή Καναβός, ο Χρυσαετος ή Βιτσίλα.
Οι πληθυσμοί τους μικραίνουν συνεχώς όχι μόνο εξαιτίας του κυνηγιού και των δηλητηριασμένων δολωμάτων, αλλά και γιατί αντιμετωπίζουν πρόβλημα ανεύρεσης τροφής. Έχουν καταγραφεί και μικρότερα πουλιά, όπως η βραχοκιρκινέζα, κοκκινοκαλιακούδες, κάργιες, κουρούνες, κόκκινα αηδόνια, πέρδικες, ορτύκια, μπεκάτσες και έχει παρατηρηθεί η επίσκεψη πολλών μεταναστευτικών πτηνών.
